Ngày càng có nhiều doanh nghiệp sử dụng các bài test tính cách để có thể đưa ra những cải thiện trong quản lý nhân sự. Trong đó, kết quả MBTI test (dựa trên lý thuyết của Carl Jung) là một trong những bài test phổ biến nhất. Trên thực tế, MBTI vẫn có sự khác biệt so sánh với Carl Jung. Hãy cùng Jobcado tìm hiểu sự khác biệt của 2 mô hình này để trả lời câu hỏi MBTI có thay đổi không và tại sao nên tìm hiểu mô hình trong lý thuyết của Carl Jung nhé.
Carl Jung là ai?
Carl Jung là một nhà tâm lý học người Thụy Sĩ. Ông được coi là một trong những nhân vật quan trọng nhất trong lĩnh vực tâm lý phân tâm và phong cách phân tâm. Carl Jung đã đưa ra nhiều đóng góp quan trọng cho việc hiểu về nhân cách con người, như lý thuyết về các hàm tâm lý và khái niệm về tiềm thức và các hình tượng cổ điển. Công trình nổi tiếng nhất của ông là "Tâm lý phân tâm và cuộc sống vô thức".
Quyền "Psychological Types" là một tác phẩm của Carl Jung. Trong cuốn sách này, Jung đưa ra lý thuyết về các loại học tâm lý và cung cấp một cách tiếp cận sâu sắc đối với sự đa dạng và độc đáo của nhân cách con người. Cuốn sách "Psychological Types" đã có ảnh hưởng sâu sắc đến lĩnh vực tâm lý và nền tảng cho các phương pháp đánh giá nhân cách, bao gồm cả hệ thống đánh giá MBTI (Myers-Briggs Type Indicator). Đây là một tài liệu quan trọng để hiểu về sự đa dạng và phức tạp của nhân cách con người.
Chỉ số MBTI là gì?
Các chỉ số MBTI được dựa trên lý thuyết về loại học tâm lý do nhà tâm lý học Carl Jung đưa ra vào năm 1921. Thuyết này cho rằng con người trải qua thế giới bằng bốn chức năng tâm lý chính: giác quan, trực giác, cảm giác và tư duy, và một trong bốn chức năng này thường chiếm ưu thế cho mỗi người. Bốn danh mục là nội hướng/ngoại hướng, giác quan/trực giác, tư duy/cảm xúc, quyết định/tiếp nhận. Theo kết quả MBTI, mỗi người được cho là có một yếu tố trội hơn từ mỗi danh mục, các kiểu MBTI gồm 16 loại đơn nhất.
Chỉ số MBTI nhấn mạnh giá trị của sự khác biệt tự nhiên. "Lý thuyết cơ bản của MBTI là chúng ta đều có những điểm vượt trội cụ thể trong cách chúng ta hiểu trải nghiệm của mình, và những sự ưu tiên này là nền tảng cho sở thích, nhu cầu, giá trị và động lực của chúng ta." Nền tảng của chỉ số MBTI là giả thuyết về các mẫu hình tâm lý được Carl Jung đề xuất về sự tồn tại của hai cặp chức năng nhận thức đối lập:
- Các chức năng lý tính (quyết định): suy nghĩ và cảm xúc.
- Các chức năng phi lý tính (nhận thức): cảm nhận và trực giác.
Carl Jung tin rằng đối với mỗi người, mỗi chức năng được biểu hiện chủ yếu dưới hình thức nội hướng hoặc ngoại hướng. Dựa trên các khái niệm ban đầu của Jung, Briggs và Myers đã phát triển lý thuyết riêng về các mẫu hình tâm lý làm nền tảng để xây dựng chỉ số MBTI. Mặc dù nhà tâm lý học Hans Eysenck gọi MBTI là một thước đo đáng chú ý của các nguyên tắc ban đầu của Jung như đã trình bày trong Psychological Types, ông cũng nói: "Chỉ số MBTI tạo ra 16 loại tính cách được cho là tương tự với các khái niệm lý thuyết của Jung. Tôi luôn gặp khó khăn với việc xác định này, vì nó bỏ qua một nửa của lý thuyết của Jung (ông có 32 loại, khẳng định rằng đối với mỗi tổ hợp nhận thức có ý thức, sẽ tồn tại một tổ hợp bất ý thức đối lập). Rõ ràng, nửa sau của lý thuyết của Jung không thể đo lường bằng câu hỏi, nhưng bỏ qua thang đo đo lường các khái niệm Jung là không công bằng với Jung." Dù sao thì cả hai mô hình đều là giả thuyết, không có nghiên cứu khoa học kiểm soát nào ủng hộ cả khái niệm ban đầu về khái niệm của Jung hay mô hình các kiểu MBTI được phát triển bởi Myers-Briggs.
Sự khác biệt trong lý thuyết của Myers-Briggs và Carl Jung
MBTI có thay đổi không? Theo Carl Jung, ông không xem các chức năng (như nội hướng và ngoại hướng) như là đối lập, mà thay vào đó là xu hướng: cả hai đều xuất phát điểm và có tiềm năng cân bằng.
Lý thuyết về loại học của Jung giả định một chuỗi bốn chức năng nhận thức (tư duy, giác quan, cảm giác và trực giác), mỗi chức năng có một trong hai xu hướng đối nghịch (nội hướng hoặc ngoại hướng), tạo thành tám chức năng. Chỉ số MBTI dựa trên tám chức năng giả định này, với một số khác biệt trong cách thể hiện so với mô hình của Jung. Trong khi mô hình Jung cung cấp nền tảng cho ba cặp đối nghịch đầu tiên, Briggs đã thêm sự ưu tiên quyết định-tiếp nhận.
Điểm nổi bật của chỉ số MBTI là Myers và Briggs đã thêm vào ý tưởng ban đầu của Jung chữ cái thứ tư (J hoặc P), cho thấy chức năng ngoại hướng mà người đó ưu tiên nhất. Đây là chức năng ưu tiên cho các loại ngoại hướng và chức năng phụ trợ cho các loại nội hướng.
Jung giả thuyết rằng chức năng ưu thế hoạt động một mình trong thế giới thuận lợi của nó: bên ngoài đối với người ngoại hướng và bên trong đối với người nội hướng. Ba chức năng còn lại, ông cho rằng, hoạt động theo hướng đối nghịch. Tuy nhiên, một số chuyên gia MBTI nghi ngờ về khái niệm này là một sai lầm trong phân loại và không có bằng chứng chứng minh so với những phát hiện khác có bằng chứng tương quan.
Giả thuyết của Jung có thể được tóm tắt như sau: nếu chức năng nhận thức chi phối là hướng nội, thì các chức năng khác là hướng ngoại và ngược lại. Cẩm nang MBTI tóm tắt về sự cân bằng ở mô hình tâm lý của Jung như sau: "Có một số tài liệu tham khảo trong bài viết của Jung về ba chức năng còn lại có đặc điểm tính chất trái ngược nhau. Ví dụ, khi viết về những người hướng nội với ưu thế tư duy... Jung nhận xét rằng các chức năng đối trọng có một đặc tính hướng ngoại." Sử dụng kiểu INTP làm ví dụ, định hướng theo Jung sẽ như sau:
- Tư duy hướng nội chiếm ưu thế (Ti)
- Trực giác hướng ngoại phụ trợ (Ne)
- Giác quan hướng nội cấp ba (Si)
- Cảm giác hướng ngoại cấp thấp (Fe)
Tóm lại, mô hình MBTI của Myers-Briggs có sự phát triển và điều chỉnh so với lý thuyết ban đầu của Carl Jung. Cả hai mô hình này đều đóng góp quan trọng cho việc hiểu về tính cách con người, mặc dù có những khác biệt cơ bản trong cách tiếp cận và phân loại các loại tính cách. Tuy nhiên, kết quả MBTI vẫn chỉ mang tính chất tham khảo, hỗ trợ trong chiến lược quản trị nhân sự và không thể dùng để đánh giá năng lực của nhân viên. Jobcado hi vọng thông qua bài viết trên, bạn đã hiểu thêm về ý nghĩa chỉ số MBTI, các kiểu MBTI và ý nghĩa của kết quả MBTI.
